Dünyada Arındırma Uygulamaları ve Türkiye’de Devletin FETÖ’den Arındırılması
Serdar Gülener, Serencan ErciyasÖzet
Türkiye, 15 Temmuz 2016 gecesi Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) başlıca aktörü olduğu bir askeri darbe girişimi sonrasında devletin çeşitli kademelerine sızmış söz konusu örgüt unsurlarının devletin birliği ve devamlılığı açısından ne kadar büyük tehlike olduğunu oldukça acı bir biçimde tecrübe etmiştir. Bu tecrübenin artçı şoklarının kısa bir süre içinde atlatılmasının ardından devletin örgütten arındırılmasına dair ilk adımlar atılmaya başlanmış, başta TSK ve yargı olmak üzere FETÖ’cülerin tasfiyesi ile eş zamanlı bir biçimde hukuki süreçler hızlandırılmıştır.
FETÖ’nün bir örgüt olarak taşıdığı özelliklerin dünyanın başka hiçbir yerinde olmadığı yönündeki genel kanaatin yanında 15 Temmuz girişimindeki rolünün de eşi benzeri olmayan bir örneğe işaret ettiği bugün hemen herkes tarafından kabul edilmektedir. Dolayısıyla FETÖ’ye karşı izlenecek arındırma politikasının da söz konusu özel durumun gerektirdiği şartlardan bağımsız olmadığı belirtilmelidir.
Arjantin, Yunanistan ve El Salvador gibi ülkeler askeri rejim sonrasında geçiş adaleti mekaniz- malarına başvurmuşken, Sovyet Rusya’dan sonra Polonya, Macaristan ve Slovenya gibi ülkeler ise bu mekanizmalar aracılığıyla suça bulaşan kamu görevlilerini uzaklaştırmayı tercih etmişlerdir.
FETÖ ile mücadelede benimsenen politikalar incelendiğinde, geçmişte farklı ülkelerin benzer veya tamamen farklı süreçlerden sonra arındırma politikalarına başvurduğu görülmektedir. Arındırma politikalarını uygulamada ülkeler temelde aynı amaç ve mantıkla hareket etmiş ancak söz konusu yöntemleri kendi dinamiklerine göre şekillendirmiştir. Bu durum farklı yorumlar etrafında oluşan farklı modellemeleri ortaya çıkarmıştır. Arındırma politikaları ağırlıklı biçimde Sovyetler sonrası Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine atıfla kullanılan bir kavram olmakla birlikte suça ve insan hakları ihlallerine bulaşmış kamu görevlilerini devletten tasfiye ederek hukuk önünde hesap vermelerini sağlamak isteyen birçok coğrafyada da kullanılan bir “adaleti tesis” aracıdır.
Bu arka plandan hareketle çalışmanın ilk kısmında arındırma politikalarının farklı modellemeleri ortaya konulacak ve arındırmaya ilişkin çeşitli kavramlar netleştirilmeye çalışılacaktır. Ardından Türkiye’de arındırma sürecinin çerçevesi analiz edilecektir. Son kısımda ise Türkiye’deki sürecin arındırma mekanizmaları içerisindeki yeri üzerinde durulacaktır.
İçindekiler
ÖZET
GİRİŞ
KAVRAMSAL ÇERÇEVE: “SORUŞTURMA” VE “ARINDIRMA”
ARINDIRMA VE MEKANIZMALARI
ARINDIRMA VE TEMIZLIK POLITIKALARI ARASINDAKI FARKLAR
15 TEMMUZ DARBE GIRIŞIMI SONRASI DEVLETI FETÖ’DEN ARINDIRMAYA ILIŞKIN ATILAN ADIMLAR
ARINDIRMA MEKANIZMALARINA DÜNYADAN ÖRNEKLER
SONUÇ VE DEĞERLENDIRME
PDF Dosyası için tıklayınız